ساخت و اعتبار یابی مقیاس خودکارآمدی پرهیز از سیگار در دانشجویان دانشگاه بیرجند

هدف از پژوهش حاضر، ساخت و اعتبار یابی مقیاس خودکارآمدی پرهیز از سیگار بوده است. برای این منظور ابتدا مبانی نظری پژوهش های پیشین مورد مطالعه قرار گرفت، سپس بر اساس حیطه های ساز? مذکور که از مطالع? منابع مربوطه به دست آمده بود، و هم چنین با مبنا قرار دادن 4 پرسشنامه اصلی و الگو گیری از آن ها، پرسشنام? 100 سوالی طراحی گردید. پس از بررسی روایی صوری و محتوایی سوالات ساخته شده از طرف 10 نفر از متخصصین و اساتید دانشگاه بیرجند، سوالات نامناسب حذف شد و 68 سوال برای گنجاندن در پرسشنامه انتخاب شدند. برای شروع کار، ابتدا پرسشنامه بر روی نمونه ای 30 نفری از دانشجویان پسر سیگاری به صورت مقدماتی اجرا شد و در این مرحله نیز سوالات نامفهوم و نامناسب حذف و نهایتاً پرسشنامه با 52 سوال آماده شد. اجرای نهایی بر روی گروهی متشکل از 200 نفر دانشجوی پسر سیگاری که از طریق روش نمونه گیری هدفمند (تصادفی خوشه ای یک مرحله ای) انتخاب شده بودند، اجرا شد. پس از اجرا ضریب آلفای کرانباخ (96/0) به دست آمد. با توجه به معنی دار بودن آزمون کرویت بارتلت (001/0) و مقدار kmo که برابر با (88/0) بود، تحلیل عاملی اکتشافی انجام شد. نتیجه تحلیل عاملی به روش چرخش واریماکس 11 عامل بود که بیشترین ارزش ویژه را روی عامل 1 داشتند. لذا با این فرض که احتمالاً یک یا دو عامل اصلی را می توان استخراج کرد، در ادامه جهت بررسی پایایی پرسشنامه از روش تحلیل گزینه ها استفاده شد. در این روش نیز با ملاک قرار دادن همبستگی بالاتر از 68/0 با عامل های اولیه، 23 سوال از 52 سوال برای باقی ماندن در پرسشنامه انتخاب شدند. در ادامه با استفاده از لیزرل 4 مدل از سوالات انتخابی، سوالات حذفی، ترکیبی از این دو و نهایتاً یک مدل دو عاملی به دست آمد که این روش با لیزرل، محاسب? تحلیل عاملی تأییدی نام داشت. بر این اساس برای روایی هر مدل استخراجی، ارزش های بتا، تی و خطای استاندارد محاسبه شد. پس از آن شاخص های برازش برای هر مدل نیز تعیین شد و مشخص شد که هر 4 مدل از برازش مطلوبی برخوردارند. برای محاسب? پایایی هر مدل نیز آلفای کرانباخ و همبستگی با نمره کل محاسبه گردید. در نهایت بر اساس محاسب? تحلیل عاملی تأییدی، مقیاس 2 عاملی دارای 13 سوال به دست آمد. جهت بررسی همسانی درونی نیز مجدداً آلفای کرانباخ محاسبه و روایی همزمان آن با پرسشنام? باور های خودکارآمدی عمومی بررسی شد.